Parels van mensen in mijn team!
Als die nu eens willen samenwerken?!

Het komt uit de mond van een ervaren leidinggevende in de research sector. Herkenbaar? Heb jij ook stuk voor stuk parels van mensen in jouw team? Die maar niet door één deur kunnen? Het lijkt soms precies een kleutertuin?

Heb ik überhaupt met een conflict te maken?

Misschien vraag je je af wat hier aan de hand is? Zit je überhaupt met een conflict? En is het nodig om zich zorgen te maken of te interveniëren?
Dat je ermee in je hoofd zit, zegt al genoeg. Maar laat ons stap voor stap gaan.

In 9 stappen naar de afgrond: De conflictescalatietrap (F. Glasl)

De conflictescalatietrap schept een klare kijk. Het is een escalatiemodel waarmee je via taalgebruik en gedrag kan inschatten of je met een conflict zit en in welke fase van het conflict zich jouw team of medewerkers bevinden. En ja, hoe meer het conflict de hoogte in schiet, hoe dieper je afdaalt op de escalatietrap, in het begin wat anti-intuïtief maar het went wel:

In grote lijnen verloopt het conflictverloop in 3 fases:

1. Fase: win-win
2. Fase: win-lose
3. Fase: lose-lose

En elke fase bestaat uit 3 trappen naar beneden.

BRON: Redelijkheid en goede trouw in mediation

Fase 1: Win-Win of Rationele fase (coöperatie > concurrentie)

In de eerste of de rationele fase stijgt de spanning en voel je al duidelijk dat er iets in de lucht hangt, maar alle betrokkenen kunnen nog naar de feiten en naar elkaar kijken. Ze denken nog in ‘wij’-termen en zijn zeker nog bereid om samen naar een win-win oplossing te zoeken. In het begin verschilt de situatie dus nauwelijks van het alledaagse functioneren.

Trap 1:
Maar je voelt dat de discussies verharden? En dat het begrip voor de ander afneemt? Dat standpunten hevig op elkaar botsen en dat bij momenten iedereen in een kramp schiet? Reken maar! Trap 1 is bereikt. Het juiste moment om iets te doen!

Trap 2:
Het conflict wordt persoonlijk en ook de emoties nemen toe? Debat en polemiek beginnen? Meer verbaal geweld? Mensen beginnen zwart-wit te denken en te polariseren en denigrerende reacties zijn niet van de lucht? Je voelt je in een kleutertuin? Voilà, je zit op trap 2. Zeker tijd om in te grijpen!

Trap 3:
Je medewerkers praten niet meer maar plaatsen elkaar voor voldongen feiten? Het gaat niet meer om woorden maar om daden? De eerste dreigementen duiken op en wederzijdse empathie verdwijnt met rasse schreden? Dan weet je het zeker: je hebt trap 3 bereikt. Hoog tijd om er iets mee te doen!

Fase 2: Win-Lose of Emotionele fase (coöperatie = concurrentie)

In fase 2 is een belangrijke drempel overschreden en nemen de emoties het helemaal over. Het gaat om de relatie, om jij of ik, om winnen of verliezen.

Trap 4:
De conflictpartijen beginnen medestanders te zoeken en coalities te vormen? Je ontdekt kampen? Er ontstaan imago-campagnes en de geruchtenmolen draait op volle toeren? De plek bij de koffiemachine lijkt het centrum van het bedrijf? Dan zitten we zeker op trap 4! Je voelt, hier moet je ingrijpen! Maar het is zeker al spannend!

Trap 5:
Dit is een niet te onderschatten trap: Hier komt het tot ‘gezichtsverlies’, maar dan niet in zijn alledaagse betekenis. De ene partij heeft het gevoel de andere partij eindelijk in het ‘ware licht’ te zien, ze ‘te ontmaskeren’ en dit best in het openbaar. De tegenstander wordt een ander persoon met een andere identiteit. Het vertrouwen is helemaal zoek en de partijen herinterpreteren de acties uit het verleden op een andere, vijandige manier. Dikwijls is vanaf hier al de ondersteuning van een neutrale tussenpartij nodig.

Trap 6:
Het conflict wordt alsmaar radicaler? Het komt nu open of verdekt tot intimidaties en dreigementen? De conflictpartijen geven geen duimbreed toe? Er worden ook regelmatig ultimatums gesteld? En je ziet dat de tegenstanders zich niet meer realistisch in de tegenpartij kunnen invoelen zelfs als ze het zouden willen? Dan zitten we op trap 6. Hier kun je nog met bemiddeling ingrijpen maar de bewegingsmarge wordt alsmaar smaller.

Fase 3: Lose-Lose of Strijd fase (coöperatie < concurrentie)

Eens dat we drempel naar deze fase overschreden hebben, zitten we op een hellend vlak of in de zogenoemde strijdfase. Het is eigen aan de dynamiek van conflicten dat de neerwaartse spiraal alsmaar heviger en sneller wordt. De kans dat derden de zaak nog kunnen rechttrekken is bijna nihil.

Trap 7:
Hier ontstaan beperkte vernietigingsacties van de tegenstander: Ook een ‘klein’ eigen verlies wordt als winst geboekt? Welkom op trap 7!

Trap 8:
Op trap 8 doen de partijen er alles aan de tegenstander te verpulveren. De ene partij wil de vitale factoren van de tegenpartij vernietigen zodat het systeem van de tegenstander onbestuurbaar wordt, desintegreert.

Trap 9:
En hier gaan we dan samen de afgrond in! Totale confrontatie ook als dat de eigen ondergang betekent. No way back!

Hoe en wanneer ingrijpen?

De corridor om in te grijpen wordt duidelijk als maar smaller. Op trap 1 en 2 kan een gezond team zich door een al dan niet gefaciliteerd conflict gesprek nog goed herpakken. Maar zeker vanaf trap 3-4 red je de situatie zelf niet meer en is bemiddeling een veiligere uitweg.

Zit er een grens aan bemiddeling?

Volgens mij stoot je aan de grenzen van bemiddeling, eens de partijen in de vernietigingsspiraal van fase 3 beland zijn. Dan zijn eerst andere maatregelen aan de orde om de rust, orde en veiligheid terug te herstellen.

Je hebt met deze informatie al een eerste inschatting van ‘jouw’ conflict kunnen maken en wil een stap verder zetten met jouw analyse? Download ‘7 vragen die je dichter bij jouw perfecte team brengen’! Dan maak je zelf een conflictanalyse, de eerste stap in het omgaan met meningsverschillen en conflicten.

Je wil erover praten met een conflictcoach!

Wist je dat erover praten al verhelderend werkt? Neem vrijblijvend en gratis contact met mij op. Ik luister telefonisch naar jouw verhaal en samen maken we een eerste balans op van de situatie en mogelijke vervolgstappen. Graag stel ik mijn jarenlange ervaring als ‘teamontwikkelaar’ in jouw dienst.

Zebravink Consulting: doet zebra’s en vinken terug met elkaar praten!